Wat zijn de mogelijkheden om de as van je dierbare een plekje te geven?

Mede omdat de vraag naar crematie toeneemt, nemen ook de mogelijkheden rond asbewaring toe. Om een idee te geven; zo’n 75 % van de Vlamingen kiezen voor crematie.

De meest traditionele vorm van asbestemming (zo noemt men dat in mooie termen), is wellicht de asverstrooiing. Hiermee strooit men de as uit met de gedachte de betreurde vrij te laten en de as mee te laten vliegen in de wind. Maar wist je dat je ook as thuis kan bewaren, kan begraven met een urne waar een boom uit groeit of zelfs kan laten verwerken in kunst?

Maar er zijn regels rond. Hieronder vind je een uiteenzetting.

Een asbestemming op een begraafplaats is steeds gekaderd door de wetgeving. De ‘Wet op Lijkbezorging’ bepaald over welke mogelijkheden alle Vlaamse begraafplaatsen moeten beschikken. De gemeentelijk ‘Politiecodex’ bepaald dan meestal weer de lokale reglementen of hoe de begraafplaats beheerd moet worden, welke kosten er zijn en aan welke voorwaarden een grafteken moet voldoen. Maar over het algemeen zijn er wel wat mogelijkheden bij crematie;

Uitstrooien:

Dit is de meest klassieke en wellicht de meest gekozen vorm. Elke begraafplaats beschikt over een strooiweide. Meestal in de vorm van een mooi stukje gras of een bijzonder plekje in een aangeplant bos. De as wordt uitgestrooid zonder dat er een zerk of gedenkteken op deze plek staat. Meestal staat er dan een gedenkzuil waar een naamplaatje op kan bevestigd worden zodat je altijd een troostplek hebt om terug te komen.

Bijzetten in een columbarium:

minder definitief is dan het columbarium of urnenmuur. De muur is voorzien van allemaal nissen waar urnen in bewaard kunnen worden. Met een mooie sierplaat wordt de nis afgedekt waar de urne in bewaard wordt. De vormgeving van de sierplaat kan al dan niet worden aangepast aan persoonlijke wensen, afhankelijk van de begraafplaats of de geldende regels in de gemeente.

Begraven in een urnenveld:

In de jaren ‘90 van vorige eeuw werden de eerste urnenvelden geïntroduceerd in Vlaanderen. Een urnenveld is een klein graf waar de urne kan worden begraven. Het urnenveld kan dan worden voorzien van een kleine zerk waarvan ook hier de vormgeving van de sierplaat kan worden aangepast aan persoonlijke wensen, afhankelijk van de begraafplaats of de geldende regels in de gemeente.

Begraven in een urnenbos of natuurbegraafplaats:

De eerste natuurbegraafplaatsen in Vlaanderen beginnen op te komen. Denk hierbij maar aan de natuurbegraafplaatsen in Halle Zoersel of Sint-Antonius Zoersel bij Antwerpen. Maar een voorbeeld waar men dit al langer toepast is het urnenbos op de begraafplaatsen van Antwerpen. Zo heeft begraafplaats Schoonselhof, begraafplaats Ruggeveld of begraafplaats Merksem een mooi stukje bos dat al dan niet recent werd aangeplant.

Op deze plekken kan je de urne van je dierbare begraven in een biologisch afbreekbare urne of (op sommige begraafplaatsen) uitstrooien.

Op Privé-eigendom zijn er ook wel wat mogelijkheden. In het vakjargon spreekt de begrafenisondernemer dan over een Thuisbewaring. Hier zijn echter wel regels aan verbonden. Zo kun je als nabestaande niet eenzijdig beslissen om de volledige as van je dierbare thuis een plekje te geven. Alle bloedverwanten in eerste lijn moeten hiermee instemmen. Wel heb je als bloedverwant steeds recht op een deeltje van de as. Maar ook hier zijn wel wat mogelijkheden;

Uitstrooien:

Je kan de as van je dierbare uitstrooien in je eigen tuin.

Begraven:

Je kan de as van je dierbare ook begraven in een biologisch afbreekbare urne. Een mooie symboliek kan dan bijvoorbeeld zijn dat je op de plek waar de as begraven is, een boompje plant.

Bovengronds bewaren in een speciale urne:

Er bestaan speciale urnen die bestand zijn tegen weer en wind. 

Enkele voorbeelden zijn: 

• Keramiek: urnen van keramiek zijn geschikt voor buitengebruik en kan in verschillende kleuren en vormen gemaakt worden.
• Natuursteen: urnen van natuursteen zoals graniet, marmer en basalt zijn duurzaam en geschikt voor buitengebruik. Ze zijn verkrijgbaar in verschillende kleuren en afwerkingen.
• Metaal: urnen van metaal, zoals roestvrij staal, zijn weerbestendig en kunnen goed tegen vochtige omgevingen.
• Glasvezelversterkt polyester: urnen van dit materiaal zijn lichtgewicht, sterk en geschikt voor buitengebruik.

Bewaren in een sierurn:

De meest klassieke vorm om de urne van je dierbare thuis te bewaren, is nog steeds binnen in huis. Klassiek kan je zeggen ‘op de schouw’ maar vandaag de dag zijn er zoveel meer vormen. Urnen worden meer geïntegreerd in de aankleding van het huis. Het worden bijna designobjecten. Je kan zelfs bekijken met keramisten of kunstenaars om een urne vorm te geven naar jouw wensen.

Een stad of gemeente kan ook een deel van het openbaar domein aanduiden waar je de as van je dierbare een bestemming kan geven. Zo heeft de stad Antwerpen voorzien dat iedereen die dat wenst een laatste rustplaats kan vinden op de Schelde. Maar ook hier zijn regels aan verbonden. Je kan niet zomaar en waar je maar wil de as neerlaten in de Schelde

Schelde: 

als je de as wil neerlaten in de Schelde, moet je beschikken over een toestemming tot het bewaren van de urne op een plek buiten de muren van een begraafplaats (of toelating tot thuisbewaring). De urne moet bovendien ook biologisch afbreekbaar zijn.
Er zijn begrafenisondernemers die beweren dat de begrafenisondernemer dit moment moet begeleiden, maar dat is niet zo. Wel is het aangewezen om je begrafenisondernemer om advies te vragen. Hij of zij kan uitleggen hoe dit allemaal in z’n werk gaat.

Of je de asurne van je dierbare mee naar het buitenland kan nemen om daar in het wilde weg een plekje te geven, dat is nu door het televisieprogramma een veel voorkomende vraag.

Dat kan wel, maar je moet wel aan belangrijke voorwaarden voldoen. Uiteraard zal je bij Uitvaartbedrijf Heiremans de juiste begeleiding krijgen om alle documenten in orde te maken, zonder dat je hiervoor een meerkost betaalt.

Eerst en vooral heb je de toestemming nodig om de as te vervoeren. Dit document krijg je mee bij de overhandiging van de as.  Ook moet je beschikken over de overlijdensakte. Als je dan de internationale overlijdensakte hebt, is het nog beter. Hierop staat alles in meerdere talen. Ook deze krijg je van de begrafenisondernemer die dit kosteloos kan aanvragen bij de gemeente van overlijden.

Een bijkomend document is een crematie attest, waarbij het crematorium op eer en geweten bevestigt dat de crematie as die je bij je hebt, wel de crematie as is van je dierbare. Ook dit document is opgemaakt in meerdere talen.

Soms is het ook zo dat je een toestemming nodig hebt van het land zelf. Dan kan je even gaan luisteren bij de ambassade van dat land. Zij zorgen voor de juiste documenten om voor te leggen bij de douane.

Mag je dan de as van je dierbare overal uitstrooien in het buitenland? Neen. Ook in het buitenland zijn er regels omtrent asbestemmingen. Je kan niet zomaar op een toeristische plek zoals de Machu Picchu of Petra in Jordanië de as van je dierbare gaan uitstrooien. Als iedereen dit zou doen, zou het een naar zicht zijn. Je uitvaartconsulent bij uitvaartbedrijf Heiremans zal je de juiste informatie geven over wat kan en wat niet kan.